พูดถึงเรื่องผมร่วง ส่วนมากสุภาพสตรีก็มักจะนึกถึงเฉพาะสิ่งทีเกิดกับสุภาพบุรุษทั้งหลาย แต่จริงๆ แล้วเรื่องของผมร่วงนั้นเป็นกันได้กับทั้งสองเพศนั่นแหละค่ะ เพียงแต่ว่าความรุนแรงอาจจะไม่เท่าเทียมกัน แต่เมื่อใดที่อาการที่เรียกว่า "ผมร่วง" เกิดขึ้นกับผู้หญิงเราอย่างรุนแรงแล้ว คงเป็นเรื่องอึดอัดมากมาย ก็เพราะว่าสำหรับสุภาพบุรุษเขา บางคนเมื่อผมร่วงศีรษะมีผมน้อยลงสักหน่อย กลับกลายเป็นดูดีก็มี ในขณะที่ผู้หญิงเราคงจะหาที่ดูดีแบบนั้นได้ยาก เมื่อเป็นอย่างนี้แล้ว สาวๆ ที่ยังมีเส้นผมสมบูรณ์ ก็น่าจะที่จะเรียนรู้ถึงเรื่องของผมร่วง เพื่อจะได้พยายามหาวิธีป้องกันให้ดีก่อนที่จะถึงเวลานะคะโดยทั่วไปแล้วเส้นผมบนศีรษะของคนเรานั้นนจะร่วงได้ถึงวันละ 50-100 เส้นเป็นปกติ เนื่องจากเป็นกระบวนการที่ทำให้เส้นผมเส้นใหม่ได้เจริญงอกงามขึ้นแทนที่ อย่างไรก็ตามบางคนอาจจะมีปัญหาว่าผมหลุดร่วงออกมามากเกินไป มีเหตุผลหลายอย่างในการทำให้เกิดผมร่วงเช่น การรับประทานยาบางอย่าง การได้รับรังสี การได้รับสารเคมี การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน หรือผลอันเนื่องมาจากการได้รับสารอาหารที่ไม่เหมาะสม เป็นโรคเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์ โรคผิวหนังบางอย่าง รวมทั้งความเครียดด้วย ซึ่งหลายอย่างนี้อาจจะเป็นอาการเพียงชั่วคราว แต่บางอย่างก็เป็นอาการแบถาวร เรามาลองดูกันว่าสาเหตุที่ทำให้ผมร่วงนั้นมีอะไรบ้าง
1. ฮอร์โมน
ฮอร์โมนมีหน้าที่ทั้งกระตุ้นให้เกิดการสร้างเส้นผมหรือเส้นขน และในขณะเดียวกันฮอร์โมนก็สามารถทำให้ผมหลุดร่วงได้เช่นเดียวกัน เรียกได้ว่าเจ้าฮอร์โมนหรือการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ของมันนี่แหละที่เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดผมร่วงเลยเชียว โดยจะมีผลกับทั้งในผู้ชายและผู้หญิงค่ะ
ในผู้ชาย เส้นผมอาจจะหลุดร่วงในรูปแบบเฉพาะ (เคยได้ยินไหมคะว่า ทุ่งหมาหลง ดงช้างข้าม อะไรทำนองนั้นน่ะค่ะ) ในขณะที่ในผู้หญิงแล้วอาการผมร่วงจะกิดทั่วไปทั้งศีรษะโดยไม่มีรูปแบบใดๆ เป็นพิเศษ การหลุดร่วงของเส้นผมแบบนี้เกิดจากฮอร์โมนแอนโดรเจนดีเอชที (Androgen DHT; แอนโดรเจน เป็นฮอร์โมนเพศชายที่มีอยู่ทั้งในเพศชายและเพศหญิง โดยที่ DHT หรือ Dihydrotestosterone เป็นฮอร์โมนที่ถูกเปลี่ยนมาจากฮอร์โมน Testrosterone ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศชายด้วยเอนไซม์บางชนิด) แต่สิ่งที่น่าสนใจคือทุกๆ คนก็มีเจ้าฮอร์โมน ดีเอชที นี้อยู่ทั้งนั้นในขณะที่บางคนก็ไม่ได้มีปัญหาผมร่วง แสดงว่าจะต้องปัจจัยอื่นมาเกี่ยวข้องด้วย นั่นคือการที่รากผมสามารถจับตัวกับตัวรับแอนโดรเจน (Androgen receptor) ได้มากกว่า ลักษณะนี้เป็นสิ่งที่สืบทอดมาทางพันธุกรรม วิธีป้องกันแก้ไขในปัจจุบันทำได้โดยการใช้ยาต้านแอนโดรเจน เพื่อป้องกันการเกิดของดีเอชที แต่ในอนาคตอาจจะมีการจัดการทางวิศวกรรมพันธุกรรมทำให้รากผมไม่ได้รับผลกระทบจากดีเอชทีก็เป็นได้
2. การให้กำเนิดบุตร
หลังจากการตั้งครรภ์ ผู้หญิงหลายคนอาจจะมีอาการผมร่วง และหลังจากการคลอดบุตรประมาณ 2-3 เดือนก็อาจจะมีผมร่วงจำนวนมากในขณะที่หวีผม อาการแบบนี้อาจจะเป็นอยู่ได้นานถึง 6 เดือน และหลังจากนั้นก็มักจะหายไปทั้งหมด อาการผมร่วงนี้เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกายเพื่อปรับตัวเองให้เข้าสู่สภาวะปกติหลังการคลอดบุตรนั่นเอง
3. ยาคุมกำเนิด
ยาคุมกำเนิดสามารถกระตุ้นในเกิดอาการผมร่วงก่อนวัยอันควรในสุภาพสตรีได้ ดังนั้นถ้าสาวๆ รู้ว่าในหมู่ญาติผู้ใหญ่ของตัวเองมีแนวโน้มที่จะมีอาการผมร่วงมากเมื่ออายุมากขึ้น จะต้องบอกเรื่องนี้กับแพทย์ก่อนที่จะรับประทานยาคุมกำเนิด เมื่อหยุดยาอาจจะมีอาการผมร่วงในอีก 2-3 เดือนต่อมา และมักจะหายไปหลังจาก 6 เดือน อย่างไรก็ตามอาจจะมีบางกรณีที่เส้นผมไม่ยอมงอกกลับมาอีกได้ จึงเป็นสิ่งที่จะต้องระวังในการใช้ยาประเภทนี้เหมือนกัน
4. โรคต่างๆ
รากผมของคนเรานั้นไวต่อความผิดปกติหรือความไม่สมดุลในร่างกายมาก ส่วนมากแล้วอาการผมร่วงเนื่องจากโรคหรือความเจ็บปวยมักจะหายได้เองหลังจากที่หายจากโรคนั้นๆ แล้วและร่างกายกลับมาแข็งแรงเหมือนเดิม มาดูโรคต่างๆ เหล่านี้กันเช่น
- มีไข้สูง ติดเชื้ออย่างรุนแรง หรือมีไข้หนัก
เคยได้ยินไหมคะว่า จับไข้หัวโกร๋น สงสัยจะเป็นเรื่องนี้ล่ะค่ะ บางทีผมอาจจะร่วงหลังจากที่เป็นไข้ไปแล้ว 1-3 เดือนก็ได้ แต่อาการก็มักจะหายไปเองเมื่อร่างกายแข็งแรงเหมือนเดิม
- โรคไทรอยด์ (Thyroid disease)
ไทรอยด์เป็นต่อมไร้ท่อที่ใหญ่ที่สุด ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนขึ้นเพื่อควบคุมสิ่งต่างๆ มากมายในร่างกายของคนเรา ไม่ว่าต่อมไทรอยด์จะทำงานมากหรือน้อยเกินไปก็ตาม ก็ทำให้เกิดอาการผมร่วงได้ทั้งสิ้น ซึ่งอาการที่ผิดปกติของต่อมไทรอยด์สามารถตรวจได้ด้วยวิธีการทางแล็บ และอาการผมร่วงที่เกิดจากความผิดปกติของต่อมไทรอยด์จะสามารถย้อนคืนได้ (ผมงอกขึ้นได้) เมื่อมีการดูแลอย่างถูกต้อง
- การลดน้ำหนักอย่างผิดวิธี
บางคนอาจจะลดน้ำหนักด้วยการอดอาหาร โดยการรับประทานโปรตีนน้อยเกินไป ทำให้เส้นผมที่จะเจริญเติบโตต้องหยุดลงก่อนเพื่อเป็นการสงวนโปรตีนของร่างกาย เมื่อต้องการลดน้ำหนัก ก็จะต้องทำอย่างถูกต้องโดยให้ร่างกายได้รับโปรตีนที่จำเป็นอยู่ อย่าให้ขาดหายไปจนเส้นผมต้องหลุดร่วงนะคะ
- การรับประทานยาบางชนิด
ยาบางอย่างสำหรับการรักษาอาการหรือโรคบางขนิดเช่น เก้าท์, โรคซึมเศร้า, โรคปวดข้อ, ความดันโลหิตสูง หรือการรับประทานวิตามินเอมากๆ (มากจริงๆ) ก็ทำให้เกิดอาการผมร่วงได้
- การรักษาโรคมะเร็ง
การฉายรังสีและการบำบัดด้วยเคมีเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ผมบางลงได้ เนื่องจากจะไปหยุดเซล์เส้นผมไม่ให้แบ่งตัวเพิ่มขึ้น ทำให้เส้นผมบางลงและขาดหลุดร่วงเมื่อโผล่พ้นหนังศีรษะ เมื่อการรักษาเสร็จสิ้น ผมก็อาจจะงอกกลับมาได้เช่นเดิม
- ได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอ
การได้รับธาตุเหล็กในอาหารที่รับประทานเข้าไปไม่เพียงพอ จะทำให้ผมร่วงได้เช่นกัน บางคนอาจจะไม่สามารถดูดซึมธาตุเหล็กเพื่อไปใช้งานก็เป็นได้ สตรีระหว่างรอบเดือนก็อาจจะพบว่ามีธาตุเหล็กไม่เพียงพอได้ เราสามารถตรวจว่ามีธาตุเหล็กเพียงพอหรือไม่โดยการตรวจสอบทางแล็บ และแก้ไขได้ด้วยการรับประทานยาเสริมธาตุเหล็ก
- หลังผ่าตัดใหญ่หรือเจ็บป่วยเรื้อรัง
ผู้ที่ผ่านการผ่าตัดมาซึ่งจะได้รับผลกระทบกระเทือนอย่างรุนแรงต่อระบบทั้งหมดของร่างกาย อาจจะมีอาการผมร่วงได้ใน 1-3 เดือนหลังจาการผ่าตัดนั้น โดยที่อาการผมร่วงจะหายไปในอีก 2-3 เดือนต่อมา ในขณะที่ผู้ที่เจ็บป่วยเรื้อรังอาจจะมีอาการผมร่วงไปเรื่อยๆ
- อโลพีเซีย เอเรียตา (Alopecia Areata)
เป็นอาการที่ผมร่วงเป็นหย่อม เชื่อกันว่าน่าจะเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันบางอย่างที่มีผลต่อรากผมโดยคิดว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมจากนั้นก็จัดการปิดระบบการงอกของเส้นผมเสียเลย ส่วนมากจะเป็นในบริเวณเล็กๆ เท่านั้น
- ติดเชื้อรา
เป็นอาการที่เกิดขึ้นได้กับเด็กๆ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าผู้ใหญ่จะไม่เป็นนะคะ ถ้าพบอาการแบบนี้ก็จัดการพบแพทย์หาหยูกยามาทาและรับประทานก็จะหายและเส้นผมก็จะงอกขึ้นมาเหมือนเดิมได้
- ความเครียด
บางคนอาจจะผมร่วงได้ถ้าเครียดมากๆ โดยทั่วไปแล้วอาจจะเกิดขึ้นหลังจากเครียดเป็นเวลา 2-3 เดือนและหลังจากหมดความเครียดนั้นไปแล้วอีก 3 เดือนกว่าที่ผมจะขึ้นกลับมาถ้าไม่ได้มีปัญหาเรื่องของผมร่วงตามพันธุกรรมปนอยู่ด้วย
สาวๆ เห็นไหมคะว่า สาเหตุที่ทำให้ผมเราร่วงได้นั้นมีเยอะมากมาย ในบทความนี้เป็นเรื่องทีเกี่ยวกับความผิดปกติต่างๆ ภายในร่างกายของตัวเราเอง บางครั้งก็แก้ได้ บางครั้งก็แก้ไม่ได้หรือว่าอาจจะยากสักหน่อย แต่ในบทความต่อไป จะเสนอความผิดพลาดของตัวเราเองที่ทำให้ผมสวยๆ ต้องหลุดร่วงไป คอยติดตามกันนะคะ
